Trong kỷ nguyên trước đó, công việc của nhà trường đơn giản là dạy trẻ làm toán, các kỹ năng đọc, kiến thức cơ bản về thế giới. Ngày nay, thách thức đã khác nhiều. Hầu hết mọi người khắp thế giới, ngay cả ở những nước nghèo nhất, có thể tiếp cận dễ dàng hơn với máy tính, từ điển và kiến thức mới được khám phá ngay trong túi quần.
Và công nghệ không chỉ giúp mở rộng việc tiếp cận tri thức. Nó cũng đang xác định lại cơ hội. Nói thẳng ra, ngày càng có nhiều người - làm tất cả công việc từ tài xế xe tải, đại lý du lịch cho đến luật sư - đang có nguy cơ bị thay thế bởi các phần mềm trong công việc. Một nghiên cứu năm 2013 của Đại học Oxford đã ước tính 47% công việc có nguy cơ tự động hóa. Đầu năm nay, Diễn đàn Kinh tế Thế giới cho biết 5 triệu việc làm có thể bị mất chỉ trong 4 năm tới.
Trang NPR ngày 2/8 nhận định, những thay đổi này tạo ra thách thức rất lớn cho các nhà trường và giáo viên. Nhưng cũng có một số điểm hấp dẫn trên con đường phía trước. Có ít nhất ba kỹ năng lớn mà chỉ có trí thông minh của con người mới làm tốt được.
Những năm qua với sự hỗ trợ từ các nghiên cứu của Oxford và nghiên cứu khác, Anya Kamenetz, tác giả nhiều cuốn sách về tương lai của giáo dục, bắt đầu đề cập đến 3 kỹ năng này. Đó là cho một cái ôm, tìm một điều bí ẩn, và kể một câu chuyện.
Cho một cái ôm ở đây có nghĩa là sự đồng cảm, hợp tác, giao tiếp và lãnh đạo. Tìm một điều bí ẩn là gì? Một chương trình máy tính có thể tìm ra đáp án cho bất kỳ câu hỏi nào. Nhưng bạn cần một người để thực sự tạo ra một câu hỏi. Sự hiếu kỳ là điểm khởi đầu cho sự đổi mới. Đôi khi các nhà khoa học gọi đây là “tìm kiếm vấn đề”.
Kể một câu chuyện là tìm kiếm những gì có liên quan trong một biển dữ liệu, là áp dụng giá trị, đạo đức hoặc tiêu chuẩn vào một tình huống và là áp dụng sáng tạo các nguyên tắc thẩm mỹ.
Ba kỹ năng mà robot chưa thể thây thế con người làm được là cho một cái ôm, tìm một điều bí ẩn, và kể một câu chuyện. Ảnh: NPR |
Rebecca Winthrop hiện là giám đốc Trung tâm Giáo dục toàn cầu tại Viện Brookings. Trong 4 năm qua, cô đã triệu tập lực lượng đặc nhiệm toàn cầu với đại diện của 100 quốc gia để nghiên cứu và trả lời câu hỏi “Những kỹ năng gì mà mỗi đứa trẻ trên thế giới đều cần?”. Và đầu năm nay, họ phát hành một báo cáo có tựa đề “Kỹ năng cho một thế giới thay đổi”.
Bà Winthrop cho biết trẻ em cần phải thích nghi, làm việc với nhau, và có một khát khao học hỏi. Khả năng thích nghi là cần thiết để theo kịp với tốc độ ngày càng nhanh của sự thay đổi. Dễ làm việc với những người khác là quan trọng trong thế giới ngày càng kết nối với nhau, và là nơi yêu cầu kỹ năng đa dạng trong tất cả công việc, từ mở một doanh nghiệp đến làm sạch một con sông.
Và học tập suốt đời là cần thiết để phát triển mạnh trong một nền kinh tế mới với nhu cầu thay đổi thường xuyên.
Quỳnh Linh